โรคพิษสุนัขบ้า จบได้ด้วยวัคซีน

เรื่อง : สพ.ญ. ศราวลี ศุภกาญจน์

28 กันยายน ของทุกปีคือวัน World Rabies day หรือ วันป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า ซึ่งตอนนี้ทั่วโลกได้มีเป้าหมายที่จะกำจัดโรคพิษสุนัขบ้าให้หมดไปจากโลกของเราภายในปี 2030 หรืออีก 10 ปีข้างหน้า แน่นอนว่าไม่ใช่เรื่องง่าย และจำเป็นอย่างมากที่จะต้องใช้ความร่วมมือจากทุกคน และเครื่องมือที่สำคัญในการกำจัดโรคพิษสุนัขบ้าให้หมดไปได้ก็คือ วัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าค่ะ

โรคพิษสุนัขบ้าไม่ได้ติดแค่ในสุนัขหรือแมวแต่สามารถติดได้ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด รวมถึงสัตว์เลี้ยง exotic pets เช่น กระต่าย แฮมสเตอร์ แกสบี้ และคนเราเองก็เป็นหนึ่งในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมที่ติดโรคพิษสุนัขบ้าได้ ดังนั้นวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าจึงไม่ได้มีแค่ในสุนัขและแมวเท่านั้น แต่ในคนเองก็มีวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าด้วยเช่นกัน

สำหรับในสุนัขวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าเริ่มฉีดเข็มแรกที่ลูกสัตว์อายุ 3 เดือนหรือ 12 สัปดาห์ กระตุ้นเข็มที่สองหลังจากฉีดเข็มแรก 2-4 สัปดาห์ หลังจากนั้นกระตุ้นเป็นประจำทุกปี ในลูกแมวปีแรกจะกระตุ้นวัคซีนพิษสุนัขบ้า 1-2 เข็ม เริ่มที่อายุ 3 เดือน หลังจากนั้นกระตุ้นทุก 1 ปีเช่นกัน

การใช้วัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าใน exotic pets บางชนิดเป็นการใช้แบบ off-label usage หรือการใช้แบบไม่ได้ขึ้นทะเบียนและยังไม่มีข้อมูลการศึกษาในเรื่องประสิทธิภาพของวัคซีนหลังการใช้มากเหมือนอย่างในสุนัข แมว หรือคน รวมถึงยังไม่มีโปรแกรมวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าที่ชัดเจน แต่ควรพิจารณาการฉีดวัคซีนตามลักษณะการเลี้ยง ความเสี่ยงในการสัมผัสโรค ความใกล้ชิดกับผู้เลี้ยง ซึ่งถ้ามีความเสี่ยงก็แนะนำให้ฉีดกระตุ้นวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าเป็นประจำทุกปี ทั้งนี้เจ้าของควรพาน้องมาตรวจสุขภาพและปรึกษากับคุณหมอเฉพาะทางด้านสัตว์เลี้ยงพิเศษจะดีที่สุดค่ะ

แม้ว่าในบางประเทศจะมีการฉีดวัคซีนพิษสุนัขบ้าแบบกระตุ้นทุก 3 ปี แต่เพราะในประเทศไทยถือเป็นพื้นที่ที่มีการระบาดของโรคพิษสุนัขบ้าอยู่ ยังมีการรายงานสัตว์ที่ได้รับการตรวจยืนยันว่าเป็นโรคพิษสุนัขบ้าอยู่ในทุกๆ เดือน จึงแนะนำให้เป็นการฉีดกระตุ้นวัคซีนทุกปีเพื่อความปลอดภัยทั้งสัตว์เลี้ยงของเราและตัวเราเองด้วยค่ะ

• 

สำหรับการฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าในคน มีทั้งการฉีดก่อนสัมผัสเชื้อ คือ ก่อนที่เราจะโดนกัดหรือข่วนจากสัตว์ และ การฉีดหลังสัมผัสเชื้อ คือ การฉีดหลังจากที่เราโดนกัดหรือข่วนจากสัตว์แล้ว เมื่อเราโดนกัดหรือข่วนจากสัตว์ โดยเฉพาะสัตว์ที่มีโอกาสติดเชื้อไวรัสพิษสุนัขบ้า เช่น สุนัข/แมวจรจัด สัตว์ที่เราไม่รู้ประวัติการฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้ามาก่อน หรือสัตว์ที่แสดงอาการป่วยสงสัยว่าอาจจะเป็นโรคพิษสุนัขบ้า ควรจะทำแผลให้สะอาดและไปพบแพทย์เพื่อฉีดวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าให้เร็วที่สุด และหากสะดวกควรทำการขังสัตว์ที่กัดหรือข่วนเราเพื่อสังเกตอาการร่วมด้วย

โรคพิษสุนัขบ้าเป็นโรคที่อันตรายร้ายแรงถึงชีวิตทั้งในคนและสัตว์ แต่เป็นโรคที่มีวัคซีนซึ่งมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคที่ค่อนข้างสูง การฉีดวัคซีนให้สัตว์เลี้ยงของเราเป็นประจำจึงเป็นสิ่งที่เจ้าของทุกท่านควรทำ โดยสามารถเข้ารับบริการได้ที่โรงพยาบาลสัตว์ หรือ คลินิกใกล้บ้าน หากมีคำถามหรือข้อสงสัยไม่ว่าจะเป็นด้านใดเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้าทั้งในสุนัข แมว และสัตว์เลี้ยง exotic pets สามารถสอบถามเข้ามาได้ทุกช่องทางการติดต่อของโรงพยาบาลสัตว์จัสโก้รัชดานะคะ

•